Mindfulness & Çocuklar
Mindfulness nedir?
Anlatmak için “farkındalık” kelimesi kullanılabilir. Yumuşak bir çabayla şu anın içinde olabilme hali, başka bir deyişle bilerek ve isteyerek şu anda olma hali ama hiçbir yargıda bulunmadan.
Mindfulness yaşadığın şu anda kendinde ve etrafında gerçekleşenleri olabildiğince oldukları gibi fark etmektir, an be an. Zihninden geçen düşünceleri görmek, yaşadığın duyguları, vücudundaki hisleri oldukları gibi algılamak ve normalde yaptığın gibi gerçekleşenleri isimlendirmediğin ve yargılamadığın için tepki vermeden onlarla kalabilmektir.
Örnekler vermek istersek;
- bir yemeği yerken onu koklayarak, tadına vararak yemek,
-bir müzik dinlerken tüm bedeninizle, duyumsamalarınızla (sensation) onu dinlemek,
-bir yere giderken etrafınıza, insanlara, olan bitene bakarak, görerek ve şeyleri fark ederek gitmek,
-herhangi bir olumlu/olumsuz deneyimi biliş (cognition), duygu (emotion) ve davranış (action) ile bütünsel olarak yaşamak...
-üzüntü, hayal kırıklığı, şok olma gibi "istenmeyen" duygulardan kaçmak yerine, onu sonuna kadar yaşamayı içeren bir kavram...
-bir yaşantıyı rasyonalize etmeden, tüm savunmalarınızı bırakarak bir parçanız gibi kabul etmeniz.
Mindfulness olanı olduğu gibi gözlemlemek demektir; düşüncelerimizi, duygularımızı, bedendeki hislerimizi ve etrafımızda olup bitenleri. Dünyayı düşüncelerimizin filtresinden geçirmektense duyularımızla ve sezgilerimizle deneyimlemenin bir yoludur. Mindfulness dengede ve akışta kalmamızı kolaylaştırarak bedeni ve zihni bir araya getirir.
Kökenini budizmden, özellikle de vipassana meditasyon ekolünden alır. "modern dünya için meditasyon" diye de anlatılabilir.
-Batıda mindfulness akimini başlatan Jon Kabat-zinn mindfulness'i söyle tanımlar: "mindfulness içinde bulunulan mevcut anda, yargısız olarak, dikkatimizi vermemizden doğan farkındalık halidir"
Yargısızlık önemli çünkü herhangi bir şeyi iyi - kotu vb. şekilde yargılamamız ve etiketlememiz o şeyi bir zihinsel süreçten geçirmemizin, yani kendi sübjektif bakış açımızın sonucudur. Mindfulness'ta ise olanı olduğu gibi görmeye çalışırız.
Çocuklar ve mindfulness:
Yapılan araştırmalar gösteriyor ki mindfulness çocuklarda dikkati artırmada, gerginlik anlarında sakinleşmelerinde ve karar verme mekanizmaların gelişmesinde önemli bir rol oynuyor. Yani başka bir deyişle duygusal yaşantılarında ve bilişsel odaklanmalarında önemli katkılar sağlıyor.
Çocuklara mindfulness’ı öğretirken ki süreç için bazı notlar:
- Öncelikle kendi yaşam pratiğimize katmalıyız, portakal soymayı bilmiyorsak, portakal soymayı öğretmek pek mümkün olmayabilir.
- Mindfulness’ı öğretirken asıl amacımız ne onu düşünmeliyiz? Sadece çocuğu sakinleştirmeyi hedefliyorsak buna ulaşamayabiliriz. Belki mindfulness’ın getirdiği sonuçlardan biri bu olabilir ama tek bu hedeflenmemeli.
- Mindfulness’ı öğretirken amacımız onların iç seslerini ve dışardaki deneyimleri konusunda farkındalıklarını yükseltmek, düşüncelerini sadece düşünce olarak görebilmelerini sağlamak, duygularının bedenlerini nasıl etkilediğini farketmeleri, dikkatlerinin ne zaman dağıldığını gözlemlemeleri olabilir.
- Mindfulness her derde deva olan bir ilaç değil, bir anda çocukları daha sakin, daha uslu, daha dingin yapmıyor.
- Hiçbir zaman çocukları buna zorlamamak gerekiyor.
- Mindfulness’i asla ceza olarak kullanmamak gerekiyor.
Peki nasıl öğretebiliriz çocuklara?
- İlk aşamada basit tutmak gerekiyor. Çocuklara büyük ağdalı cümleler karmaşık gelebilir. “Farkına varmak” kelimesi kullanılabilir, neler düşündüğünü, bedenin neler hissediyor, kulakların neler duyuyor ve bunların dışında etrafında neler oluyor.
- Zili dinlemekle başlamak etkili bir yöntem olabilir. Çocuklara herhangi bir zil ya da Tibet çanağı olabilir; çalacağınızı söyleyip bu ses bitene kadar dikkatlerini ona vermelerini isteyebilirsiniz. Bu da zaten yaklaşık 30 saniye ile 1 dakika arası sürüyor.
- Yatmadan önce yapılabilecek bir çalışma mindfulness’ı anlamalarını kolaylaştırabilir. Uykuya geçmeden önce Savasana da uygulanan tekniklerden biri olan bedeni taramak, ayaktan başlayarak başa kadar ilerlemek.
- Oyun arkadaşıyla nefes çalışması, karnına konulan bir oyuncak ayı nefesine odaklanmasını kolaylaştırabilir.
- Mindfulness yürüyüşleri etkili olabilir, sadece bir dakikalık bile olsa etrafında gördükleri duydukları şeylere biraz daha odaklanarak yürümek ve belki de hiç görmedikleri şeyleri yeniden keşfetmek.
Konuyla ilgili detaylı bir anlatım: https://www.mindfulnesstr.com/cocuklarda-yetistkinler-gibi-mindfulnessa-ihtiyac-duyarlar.html
Carolyn Gregoir tarafından yazılan makaleden çevirilmiştir. http://www.huffingtonpost.com/2014/05/22/why-children-need-mindful_n_5354143.html?utm_hp_ref=tw
Nazlı Aykan tarafından bir araya getirilmiş bir yazıdır.